Quyền kế vị của Công chúa Mary

Kể từ năm 1520, vấn đề không có nam duệ thừa kế khiến Henry cùng Catherine hết sức lo lắng, và điều này cũng là mối bận tâm của triều thần. Vào tháng 2 năm 1521, họ còn làm một cuộc hành hương đến Walsingham, một ngôi làng ở phía Bắc Norfolk để cầu xin Đức mẹ Mary phù hộ. Việc Catherine liên tiếp sinh những đứa con chết yểu, cho đến nay có suy đoán là một trong hai nguyên nhân: Tiền sản giật hoặc bệnh thận mạn tính[70]. Người dân nước Anh bắt đầu tuyệt vọng, điều này ảnh hưởng tâm trạng của Catherine, Henry lẫn triều đình Anh. Dù vậy, hai vợ chồng cùng triều đình vẫn hết sức nghĩ cách có một biện pháp, và Henry VIII đã rất lo lắng nếu phải chọn một biện pháp sẽ làm tổn thương hoặc không tôn trọng với Catherine, nhưng niềm hi vọng cho Catherine sinh thêm con đã không còn khi bà đã chạm gần 40 tuổi.

Một giải pháp khác là nhà Vua sẽ tái hôn khi ông góa vợ, nhưng chỉ có thể sau khi Catherine qua đời. Đồng thời, vợ chồng Catherine cùng triều đình tiến tới bàn luận hôn nhân trong tương lai với Hoàng đế Karl V của Thánh chế La Mã, và Catherine rất hài lòng vì chiều hướng này, nhưng Henry lại bắt đầu lo ngại một đứa cháu ngoại sẽ kế vị và thay đổi hoàn toàn "dòng máu Tudor" trên ngai vàng Anh - thứ mà ông mãi muốn giữ trọn. Trong thời gian đó, bỏ qua Henry Fitzroy là con ngoài giá thú, thì Edward Stafford, Công tước thứ 3 xứ Buckingham, có khả năng cao sẽ trở thành người được chọn cho ngai vàng, bởi vì mẹ ông là Katherine Woodville, em gái Elizabeth Woodville, do đó Buckingham cùng Henry VIII là họ hàng. Tuy nhiên vào năm 1521 thì Buckingham bị xử tử vì mưu phản, và có tin đồn cùng suy đoán rằng Henry VIII đã âm mưu vì ông không muốn bất kì ai ngoài con cháu của mình kế vị ngai vàng. Và dù dân chúng cùng triều đình lo lắng, Catherine cùng Henry vẫn lạc quan vì hôn nhân dàn xếp giữa Công chúa Mary cùng Hoàng đế Karl tiến triển. Hồng y Thomas Wolsey đã soạn một hiệp định, quan trọng chỉ ra Công chúa Mary có thể kế vị cha mình[71][72], nếu:

Câu dùng 「"Dowry"」 ở trên, là chỉ của hồi môn của Công chúa Mary, của hồi môn trong thế giới Châu Âu có phạm vi khá rộng, ngoài tiền mặt thì còn có khi là thành trì, như trường hợp của Catherine de' Medici. Còn 「"Entitled"」 được dùng ở trên, nghĩa sát là "dính đến hay có quyền đạt đến (thứ gì đó)", chính là ám chỉ Hoàng đế Karl V sẽ không trở thành Quốc vương của nước Anh theo chế độ 「Jure uxoris」, hay "Quyền (của chồng) đến từ vợ" rất phổ biến tại nước Anh. Quyền này xảy ra khi một cô con gái thừa kế gia sản hay tước vị, vào lúc cưới chồng thì người chồng sẽ thường quản lý gia sản và có tước vị đăng đối với vợ, trên danh nghĩa quyền từ người vợ. Quốc vương Henry VIII không muốn ngai vàng Anh mất về tay nhà Habsburg mà chỉ duy trì quyền thừa kế của con gái, Công chúa Mary, dĩ nhiên khi về sau ông không có con trai thừa kế. Hiệp định này cũng cho thấy vào thời gian ấy, Mary đã trở thành Heir presumptive của Henry VIII.

Năm 1522, tháng 6, Henry VIII tuyên chiến với Pháp và bắt đầu xâm lược. Cũng vào lúc đó, Hoàng đế Karl V - với 2,000 tùy hầu cùng 1,000 ngựa - đã gặp vợ chồng Quốc vương Anh tại Greenwich. Và dù Hoàng đế của Thánh chế La Mã trên danh nghĩa đứng đầu giáo dân thay mặt Giáo hoàng, và họ hàng của Karl cũng lần lượt làm Giáo hoàng (một thầy giáo cũ là Giáo hoàng Adrian VI và một người nhà Medici là Giáo hoàng Clement VII), nhưng Karl vẫn quyết định tôn trọng hai vợ chồng Vua nước Anh, thậm chí còn thể hiện ý quỳ gối nhận lời chúc phúc. Catherine bày tỏ 「"Chúng ta không chỉ liên hệ vì dòng dõi, mà còn là tình yêu thương"」, và Quốc vương Henry VIII cũng bắt đầu đối đãi và nói chuyện với Hoàng đế như con rể. Cuộc hôn nhân giữa Hoàng đế cùng Mary Tudor có thể nói đã được xem là chắc chắn trong thời điểm ấy. Nhưng theo luật Công giáo, tuổi nhỏ nhất để kết hôn là 12 tuổi, và Mary phải vào tháng 2 năm 1528 mới có thể đủ tuổi[73].

Thời gian này tương đối ngắn và có vẻ không làm Catherine hài lòng lắm, vì bà muốn tranh thủ bồi dưỡng con gái Mary như những gì mà mẹ bà, Nữ vương Isabella, đã từng tâm huyết khi dạy bà. Có thể nói Catherine có ảnh hưởng lớn đến nền giáo dục của con gái Mary, tuy nhiên bà rất ít khi trực tiếp giảng dạy mà đều là các gia sư cùng phó mẫu. Gia sư của Catherine, Juan Luis Vives, một nhà học thức uyên thâm rất ủng hộ tư tưởng xem trọng nữ học của bà, và ông viết nên The Upbringing of a Christian Woman (De institutione feminae christianae), công trình này chỉ ra những điểm mạnh và cần thiết khi một người phụ nữ được dạy dỗ, đặc biệt là những người phụ nữ trong tương lai phải đảm đương những vấn đề lớn. Không ai chắc Vives có trực tiếp dạy Công chúa Mary hay không, nhưng ông dường như ảnh hưởng lên gia sư của Công chúa là Thomas Linacre.

Dàn xếp hôn nhân trục trặc

Dưới sự ủng hộ yếu ớt từ nước Anh, Thánh chế La Mã giành chiến thắng tại Trận Pavia vào ngày 24 tháng 2 năm 1525, bắt Quốc vương Francis I giam cầm và khiến mẹ của nhà Vua, Louise xứ Savoy, thậm chí phải thỏa hiệp với Hoàng đế của Đế quốc Ottoman là Sultan Suleiman I để tìm cách cứu con trai mình. Sau thỏa thuận để chuộc lấy sự tự do, Francis I phải đồng ý cưới chị gái của Hoàng đế Karl V là Eleonor của Áo, người khi ấy là Thái hậu của Bồ Đào Nha, vợ góa của Quốc vương Manuel I quá cố.

Ngày 30 tháng 3 cùng năm, Catherine đã viết thư chúc mừng Hoàng đế vì chiến thắng này. Quốc vương Henry VIII của Anh cảm thấy mình không có lợi khi dính vào liên minh này, nên sau khi chiếm được một phần phía Bắc của Pháp, ông quyết định ký hiệp ước hòa bình. Ngày 20 tháng 4, cuộc hôn nhân giữa Hoàng đế và Công chúa Mary bước vào thảo luận, và Mary bắt đầu được hướng dẫn các môn học kiểu Tây Ban Nha. Giữa lúc đó, Hoàng đế Karl V đột ngột bỏ dự án này, thậm chí không thông báo cho triều đình nước Anh. Ông chính thức đính hôn với Isabella của Bồ Đào Nha vào tháng 7 cùng năm, sau khi phái Đại sứ đến nước Anh vào tháng 5 để thông báo quyết định hủy hôn ước với Anh[74].

Sau việc đó, quan hệ của Quốc vương Henry VIII đối với Hoàng đế Karl V trở nên không thoải mái, hay phải nói là cực kỳ giận dữ. Điều này cũng ảnh hưởng đến chính bản thân Vương hậu Catherine, vì bà là dì của Hoàng đế. Henry VIII quyết định phong Hiệp sĩ theo cấp bậc huy chương danh dự 「Order of the Garter」 cho Henry Fitzroy vào ngày 7 tháng 6 cùng năm, và 2 tuần sau liền phong tước hiệu Công tước xứ Richmond - đất phong mà Henry VII từng được phong (nhưng chỉ là Bá tước), kèm theo đất phong ở Somerset, biến Fitzroy thành "Công tước của hai xứ sở", một trường hợp cực kỳ hiếm thấy với tước hiệu này, quan trọng hơn hết Fitzroy còn là con ngoại hôn. Điều này khiến Catherine cực kỳ phẫn uất, tương lai của bà chỉ còn đặt lên vai Mary. Trước đây, dù có như thế nào thì Catherine vẫn duy trì trạng thái điềm tĩnh, nhưng sau sự kiện này đã khiến bà thực sự đau buồn, thậm chí còn tỏ ra cáu gắt.

Tuy nhiên, Henry VIII vẫn chưa bỏ đi vị trí Trữ quân của Mary, ông bắt đầu dùng cách thức Thân vương xứ Wales để đãi con gái, Công chúa vẫn được gửi đến Ludlow tại xứ Wales và bắt đầu nhận "triều đình" của riêng mình gồm 165 người, cộng thêm người hầu thì là hơn 300 người. Catherine xem việc này của Henry VIII là một hành động "xác nhận" quyền thừa kế ngai vàng của Mary, và cả hai dần giải hòa vào mùa thu năm ấy. Việc Henry Fitzroy được gia phong Công tước một cách đột phá này, có khả năng là Henry VIII dự trù tương lai cho con trai, vì như vậy sẽ dễ dàng bàn định hôn nhân hơn.

Vào sinh nhật năm 40 tuổi mình vào tháng 12 năm đó, bà càng đi vào cuộc sống tôn giáo của mình và ít tham gia những bữa tiệc với Quốc vương. Có câu chuyện rằng, khi bà đi du thuyền cùng Juan Luis Vives, bà bày tỏ rằng bà sẽ chọn "Niềm đau vô hạn" hơn là "Niềm vui vô hạn", vì với niềm đau thì bản thân sẽ dự trù sự thoải mái, còn niềm vui mà vô hạn sẽ khiến bản thân lạc lối. Câu chuyện này đến ngày nay vẫn còn truyền tụng[75].